E-mobilitenin öneminin artmasıyla birlikte elektrikli araçlar ve şarj istasyonları yollarımızda her yerde görülebilir hale geldi. Bu elektrik dalgası kamyonlara da sıçradı ve sadece Almanya’da 2022’nin başında 43.400 elektrikli kamyon kaydedildi. E-kamyonlar yaygınlaştıkça, hızlı ve verimli şarj yöntemlerine duyulan ihtiyaç da artıyor. Peki, bu konudaki en uygun yaklaşım nedir ve şarj işlemi nasıl gerçekleşir?

 

Esasen elektrikli kamyonlar, çeşitli yöntemler sunan bir duvar kutusu veya yüksek voltajlı prizin bulunduğu her yerde şarj edilebilir:

 

Doğrudan Şarj: Elektrikli kamyonlar, CCS Tip 2 fişi veya Juice Booster ile donatılmış bir AC priz kullanılarak doğrudan araçta şarj edilebilir. Uzun molaların mümkün olmadığı ve yolculuğun hemen devam etmesi gereken durumlarda, DC priz şarjı (22 kW ila 350 kW arasında değişen) bir seçenektir. Yerleşik şarj da başka bir yoldur.

Designwerk e-Kamyon Şarjı: Designwerk e-kamyonları standart olarak 22 kW şarj cihazı ile donatılmıştır ve toplam 44 kW şarj kapasitesi için ikinci bir şarj cihazı bağlama seçeneğine sahiptir. Ayrıca, alternatif akımı doğru akıma dönüştüren mobil hızlı şarj cihazları esnek bir şekilde kullanılabilir ve kompakt tasarımları sayesinde 88 kW’a kadar şarj gücü sunar.

Mega Şarjlar: Mega Şarjlar olarak bilinen yeni nesil şarj istasyonları megawatt aralığında güç sağlayan standartlaştırılmış bir fişe dayanarak kamyon akülerini dakikalar içinde hızla doldurabilmektedir.

Şarj işlemi basit ve güvenlidir. İzinsiz bağlantının kesilmesini önlemek için bir kilit mekanizması içermektedir. Fişi takın, şarj gücünü doğrulayın, görsel ekranı izleyin, ayırın ve yola çıkın. Elektrikli kamyon tamamen şarj olduğunda, şarj cihazı otomatik olarak kapanarak sorunsuz ve verimli bir deneyim sağlar. Elektrikli kamyon şarjının geleceğine hoş geldiniz!

 

Designwerk’ten bir mobil şarj cihazı. Fotoğraf: Designwerk.

 

AC vs. DC ve Hızlı Şarj 

Her şey yolunda… Ancak maksimum 4,5 saatlik sürüşten sonra 45 dakikalık bir mola vermek zorunludur ve bu süre zarfında kamyonun 4,5 saatlik bir yolculuk için yeterli elektriği yeniden şarj etmesi gerekir. Avrupa ve Kuzey Amerika’da CCS olarak bilinen standart şarj sistemi yalnızca 500 kW güç sağlayabilmektedir. Yüksek Güçlü Şarj (HPC), kabloyu ve fişi soğutarak CCS şarjını hızlandırır ve maksimum 500 kW güce izin verir.

Ancak, ufukta Megawatt Şarj Sistemi (MCS) adı verilen daha da hızlı bir sistem var. Maksimum voltajı 1.250 volta ve maksimum akımı 3.000 ampere çıkararak dört megawatt’a kadar şarj kapasitesi hedefliyor. Piyasaya ilk sürüldüğünde, bir megawatt tepe gücü sunacak.

Elektrikli bir aracı şarj etmek söz konusu olduğunda, iki ana tür bulunur: AC ve DC şarj. Hızlı şarj, elektrikli bir kamyonun aküsünü yüzde 10’dan yüzde 80 şarj durumuna (SOC) hızlı bir şekilde çıkarma işlemidir. Bu işlem, kamyonun kabul edebileceği tek akım türü olduğu için doğru akım (DC) kullanılarak yapılır.

DC şarj istasyonları alternatif akımı (AC) bağımsız olarak doğru akıma (DC) dönüştürür. Bu dönüşüm aracın yerleşik şarj cihazı aracılığıyla gerçekleştiğinde buna AC şarjı denir. Şarj cihazı veya şarj istasyonu bu dönüşümü yapmak için bir redresör kullanıyorsa buna DC şarj denir.

Şu anda Designwerk e-kamyonları 350 kW’a kadar, günümüzün maksimum 1000 kWh batarya kapasitesi ile iki saatten daha kısa bir sürede tamamen şarj edilebiliyor.

 

Avrupa Genelinde Gelişen Şarj Ortamı

Elektrikli araç devrimi Avrupa’yı kasıp kavururken, şarj altyapısının önemi de artmaya devam ediyor. Bununla birlikte, bazı ülkeler bu değişime adapte olmakta daha yavaş davranıyor.

Almanya ve Hollanda şu anda Avrupa şarj ortamına hakim durumda ve toplu olarak tüm şarj noktalarının yarısını oluşturuyor. Ancak bu denge dönüşümün eşiğinde.

Çığır açan bir AB direktifi, özellikle elektrikli kamyonları barındırmaya odaklanarak; kıtayı kapsayan kapsamlı bir elektrikli araç şarj ağının

kurulmasına yeşil ışık yaktı. Çığır açan bu girişim, 2025 yılına kadar Avrupa Birliği genelinde yaklaşık 11.000 halka açık şarj noktasını hayata geçirecek. Almanya’daki Fraunhofer Enstitüsü’nün araştırmasına göre 2030 yılına kadar ise 42.000 şarj noktası gibi iddialı bir hedef belirlendi.

Editörlerin tahminleri, e-kamyon şarj altyapısının ilk aşamasında, 100 kilometre aralıklarla stratejik olarak konumlandırılmış istasyonlarla stratejik bir yayılma olduğunu ve daha sonra 50 kilometrelik daha uygun bir aralığa dönüştüğünü gösteriyor. Bu ileriye dönük tahminler, ACEA (Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği) tarafından da destekleniyor.

 

Roadshow Ülkeleri Arasında Şarj Altyapısı Durumu

Mevcut şarj ortamı, gezi güzergahımızdaki ülkeler arasında önemli farklılıklar gösteriyor. Almanya ve Hollanda güçlü şarj öncüleri olarak öne çıkıyor. Almanya’da 74.133 AC şarj noktasının yanı sıra 15.801 DC şarj noktası bulunuyor. Geçen yıl şarj noktası kurulumlarında kayda değer bir artış yaşandı.

Öte yandan Hollanda, toplam 132.266 AC şarj istasyonu ve sayıları giderek artan 3.527 DC şarj istasyonu ile önemli bir altyapıya sahip. DC şarj istasyonu sayısı bile bu yıl küçük bir artış gösterdiğinden, elektrikli mobiliteye olan bağlılıkları açıkça görülüyor.

Belçika ve İsveç 20.000 ila 30.000 AC şarj istasyonu aralığında yer alıyor. Ancak DC şarj departmanında yaklaşık 1.000 ila 4.000 ünite ile geride kalıyor. Bununla birlikte, İsveç’in DC şarj ağını genişletme konusunda adımlar attığını belirtmek gerekiyor.

Diğer taraftan, Finlandiya ve Türkiye’de acil bir eylem ihtiyaç duyuluyor. Bu ülkelerde nispeten az sayıda şarj istasyonu bulunuyor; Finlandiya’da sadece 5.909 alternatif akım istasyonu ve 1.701 doğru akım istasyonu var. Ne yazık ki, 2021’de minimum yeni şarj istasyonu kurulumu ve mevcut büyüme eğilimlerinin aşağıya doğru işaret etmesiyle görünüm durgun görünüyor. Sadece 2.130 alternatif akım ve 821 doğru akım şarj istasyonu ile Türkiye’de de paralel bir durum gözleniyor ve hızlı bir genişleme ihtiyacı bulunuyor.